تفکر مستقل چیست و چرا باید به آن اهمیت بدهیم؟

چه عواملی باعث شکل‌گیری تفکر مستقل می‌شوند؟

عوامل متعددی را می‌توان برشمرد که باعث شکل‌گیری و تقویت مهارت تفکر مستقل در افراد می‌شود. به‌طور مثال، اعتماد به نفس و عزیت نفس بالا شاخص‌ترین ویژگی افرادی است که تفکر خلاق دارند و به‌طور غالب همان عواملی هستند که باعث تقویت تفکر فردی، بهبود عملکرد و در نهایت موفقیت می‌شوند. به بیان دقیق‌تر، احساساتی که افراد در مورد خود دارند، ممکن است محدودکننده یا الهام‌بخش باشند. به بیان دقیق‌تر، این مهارت باید سطح خوبی از خودآگاهی را در شما پدید آروند. بدون آن‌که به خود باور داشته باشید، پیشرفت فردی روند کندی خواهد داشت و به همین دلیل ضروری است برای تقویت قابلیت خودبیان‌گری که اجازه می‌دهد عقاید و تفکرات خود را بیان کنید نسبت به خودتان شناخت و آگاهی بهتری به دست آورید. 

علاوه بر این، اعتماد به نفس فرد می‌تواند نشات گرفته از افکار و نظرات دیگران و تاثیرپذیر از محیط خارج باشد. در حالی که رویکرد فوق تاثیر قابل توجهی روی افزایش اعتماد به نفس افراد در ارتباط با توانایی‌هایش دارد، اما توجه به این نکته مهم است که به هیچ عنوان جایگزینی برای عزت نفس وجود نشود که در نتیجه اعتماد به توانایی‌های درونی را پدید می‌آورد، به همین دلیل باید بگوییم که تمامی افرادی که تفکر مستقل دارند، ارزشمند بودن خود را به درستی درک کرده‌اند. 

افرادی که تفکر مستقل دارند چه ویژگی‌هایی دارند؟

پایداری، اعتماد به خویش، عزت نفس، عزم ثابت و آگاهی خلاقانه تنها برخی از ویژگی‌هایی است که افراد دارای تفکر مستقل آن‌را دارند. ویژگی‌های مذکور و سایر خصوصیات فردی باعث می‌شوند این افراد در تفکر خود نوآور و خلاق باشند و به همین دلیل فرصت‌هایی را برای نشان دادن تفکر مستقل خود به شیوه مثبت پدید آورند. علاوه بر این کار کردن روی ساخت و توسعه خصوصیات مذکور، فرد را به کشف روش تفکر، رفع محدودیت‌ها و کاستی‌ها ترغیب می‌کند که الگوی فعلی او را مشخص کرده‌اند. در نتیجه، با توسعه خصوصیات شخصی، تفکر مستقل آزادانه تقویت پیدا می‌کند. 

تفکر مستقل چه مزایایی دارد؟

توانایی تفکر مستقل دانش فراوانی در اختیار افراد قرار می‌دهد، علاوه بر این قابلیت را برای افراد پدید می‌آورد تا در مورد چیزهایی که می‌شنوند، می‌بینند و باور می‌کنند بیشتر فکر کنند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا ارزش‌ها و فرضیات پذیرفته شده خود و اطرافیان را زیر سوال ببرند. علاوه بر این، تفکر مستقل مهارت‌های شخصی افراد را در سطوح مختلفی افزایش می‌دهد که از آن جمله باید به ایجاد اعتماد به نفس برای توانایی پافشاری روی عقاید اشاره کرد. 

چگونه می‌توان به مهارت تفکر مستقل دست پیدا کرد و آن‌را توسعه داد؟

تفکر مستقل تنها با کاوش در ساختاری گسترش پیدا کرده یا پدید می‌آید که برای گسترش آزادی اندیشی ایجاد شده است. به‌طور مثال، افراد برای آن‌که بتوانند به تفکر مستقل و خلاقانه دست پیدا کنند باید عمل کردن به شیوه خلاقانه و تفکر خلاقانه را ممارست کنند. بررسی مشاغل و فرصت‌های پیرامون به ساخت نیاز به توسعه تفکر مستقل در افراد منجر شده و زمینه را برای بهبود عزت نفس پدید می‌آورند. با این توصیف باید بگوییم که درک اهمیت تفکر مستقل ضروری است. به بیان دیگر، افرادی که بدون آگاهی در ارتباط با چگونگی و چیستی و چرایی تفکر مستقل، نمی‌توانند توانایی‌های یکتای خود را به گونه‌ای توسعه‌ دهند که بهترین نتایج را از آن دست کنند. علاوه بر این، محدودیت‌ها و نقاط صعف افراد، به آن‌ها اجازه می‌دهد تا روش‌های مفیدی را برای رشد مهارت‌ها و دانش خود کشف کنند. با این توصیف مشاهده می‌کنیم که تفکر مستقل تنها از طریق خودتان بودن در مسیر افزایش خودگاهی حاصل می‌شود.

5 راه‌حل جالب برای تقویت تفکر مستقل 

افرادی که صاحب تفکر مستقل هستند، همراه نحوه تفکر خود را بهبود می‌بخشند و با فیلتر کردن اطلاعات و بهبود تفکرات خود، افراد و محیط پیرامون خود را به دقت زیر نظر می‌گیرند. متفکران مستقل اجازه نمی‌دهند که تفکر دیگران به طرز تفکر غالب در آن‌ها تبدیل شود. به بیان دقیق‌تر، اطلاعات پیرامون را آن‌گونه که هستند قبول نمی‌کنند. تفکر مستقل به اعتماد قوی دارند. بیان مفهومی که با نظر اکثریت یا اقلیت در تضاد باشد گاهی اوقات باعث می‌شود تا فرد با رفتارهای متخاصمانه دیگران روبرو شود. در سویی دیگر اصرار بر سکوت برای کسب امنیت نیز باعث می‌شود که فرد در برابر تفکرات گروهی آسیب‌پذیر شود و همین موضوع اصل مسئولیت‌پذیری در این افراد را کاهش می‌دهد. 

به‌طور کلی، افراد دارای تفکر مستقل نباید به دنبال دستیابی به حس امنیت یا ماندن در ناحیه امن خود باشند و باید به دنبال پشت سر گذاشتن مسیری باشند که به آن‌ها اجازه می‌دهد نسبت به افکار و عقاید خود راسخ باشند و همچنین به نظر اطرافیان خود نیز احترام بگذارند. به همین دلیل مهم است از نظرات و تفکرات خود در صورت لزوم دفاع کنید و قابلیت‌های فردی رهبری خود را نشان دهید. بر همین اساس پیشنهاد می‌شود به 5 نکته زیر دقت کنید:

1. مطالعه کنید

خواندن نقطه نظرات دیگران باعث می‌شود تا خودتان را در معرض افکار دیگران قرار دهید و به این شکل با گوش دادن فعال به صحبت‌های افراد دیگر قادر به گسترش ذهن خود هستید. در این زمینه، می‌توانید به مطالعه مقاله‌ها و کتاب‌هایی بروید که در شرایط عادی علاقه‌ای به خواندن آن‌ها ندارید. 

2. نقطه نظرات دیگران را بررسی کنید

برای آن‌که به تفکر مستقل دست پیدا کنید باید موضوعات را از جنبه‌های مختلف بررسی کنید تا نقاط ضعف و کاستی‌های مباحث را پیدا کنید. این‌کار به شما کمک می‌کند علایق فردی را به چالش بکشید. به‌طور مثال، از خود سوال کنید که آیا برعکس ایده‌ای که در ذهن دارید درست است و اگر آن‌را پیاده‌سازی کنید چه اتفاقی می‌افتد. 

3. با افرادی که متفاوت از شما هستند در تعامل باشید

بهتر است از ناحیه امن خود خارج شوید، به خودتان اعتماد کنید و با افرادی که عقاید مشابه شما ندارند در تعامل باشید. به‌طور مثال، تعامل با افرادی را مدنظر قرار دهید که نسبت به شما دیدگاه‌های کاملا متفاوتی دارند. بنابراین اگر فردی را می‌شناسید که نظراتی متفاوت نسبت به شما دارد به شکل مختصر و غیر رسمی با او ارتباط برقرار کنید. شاید در اولین تعامل، به دنبال اشاره کردن به تفاوت‌ها و رفع اختلافات احتمالی نباشید و سعی کنید شخص مقابل را شناسید. در این حالت وجوه اشتراکی بین خود و طرف مقابل‌تان را پیدا می‌کنید که پیش از این اطلاعی در مورد آن‌ها نداشتید.

4. سفر کنید

ذهن خود را به روی فرهنگ‌ها و تجارب مختلف باز کنید، تجربیات افراد با فرهنگ‌های مختلف را بررسی کنید، به مناطق مختلف کشور خود سفر کنید و سعی کنید با مردم ارتباط برقرار کنید. این‌کار باعث می‌شود تا چشم‌هایتان به روی دنیای دیگری باز شود. 

5. تمرکز خود را روی کسب احترام بگذارید

اگر دوست دارید دیگران به شما احترام بگذارند، نباید به فکر انجام کارها یا پافشاری روی تفکراتی باشید که دیگران انجام می‌دهند و به آن‌ها باور دارند. بهتر است به فکر کسب احترام باشید. باید این موضوع را بدانید که افراد موفق سعی می‌کنند مسیری را دنبال کنند که کمتر کسی به آن وارد شده است. گام برداشتن در چنین مسیری شاید ساده نباشد، اما باید بدانید که احترام و توانایی مدیریت یک تیم به سادگی کسب نمی‌شود. 

** در مجموع باید بگوییم برای داشتن تفکر مستقل باید به تفکرات خود پایبند بمانید و مطابق آن‌ها رفتار کنید. بنابراین به دنبال پیروی از دیگران نباشید، حتا اگر این انتخاب ساده‌تر و مطمئن‌تر به نظر برسد. به این نکته دقت کنید که قدرت با الگوبرداری از دیگران به دست نمی‌آید، بلکه در نتیجه توانایی شخصی برای داشتن تفکرات منحصر به فرد و شجاعت در ابزار عقاید حاصل می‌شود.