مدیر منابع انسانی (HR) کیست؟

بر مبنای چه راهکاری می‌توان یک مدیر منابع انسانی کارآمد شد؟

برای آن‌که بتوانید شروع موفقیت‌آمیزی داشته باشید به یک برنامه منظم و سیستماتیک نیاز دارید که بر مبنای آن بتوانید به یک مدیر منابع انسانی تبدیل شوید. افراد روش‌های مختلفی برای ورود به این حوزه انتخاب می‌کنند، اما بهتر  است بر مبنای یک الگوی مشخص گام بردارید تا وقت خود را بیهوده هدر ندهید. در ادامه با مراحلی آشنا می‌شوید که اجازه می‌دهند بر مبنای یک برنامه مدون یک مدیر منابع انسانی کاربلد شوید. 

1. کسب مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد در رشته منابع انسانی

برای آن بتوانید یک مدیر منابع انسانی باشید در سطح ابتدایی نیاز به مدرک کارشناسی در رشته منابع انسانی یا رشته‌های مرتبط همچون رشته مالی، مدیریت بازرگانی، فناوری اطلاعات یا آموزش دارید، اما برای موقعیت‌های شغلی بالاتر، داشتن مدرک کارشناسی ارشد در رشته منابع انسانی یا مدیریت بازرگانی لازم است. 

2. گذراندن دوره کارآموزی

گرچه کارآموزی جزو شروط لازم برای تبدیل شدن به یک مدیر منابع انسانی نیست، اما افرادی که مشتاق رسیدن به چنین سمتی هستند باید به فکر گذراندن یک دوره کارآموزی باشند. کارآموزان با گذراندن دوره کارآموزی نه تنها می‌توانند تجربه کاری به‌دست بیاورند (که البته برای مدیران منابع انسانی ضروری است)، بلکه این دوره می‌تواند برای اخذ گواهینامه‌های تخصصی مفید باشد. به‌طور مثال، در برخی کشورها، دانشجویانی که حداقل 500 ساعت کارآموزی را گذرانده‌ باشند، صلاحیت شرکت در آزمون انجمن مدیریت منابع انسانی(SHRM) برای اخذ گواهینامه را دارند. SHRM در برخی کشورها بزرگ‌ترین انجمن حرفه‌ای حوزه مدیریت منابع انسانی است.

3. کسب تجربه کاری مناسب

برای تبدیل شدن به یک مدیر منابع انسانی، داشتن تجربه کاری در یک شغل مرتبط مثل کارشناس منابع انسانی لازم است. متخصصان منابع انسانی کار استخدام، مصاحبه و انتصاب کارکنان و کارهای مربوط به تعامل با کارکنان و مدیریت برنامه‌های آموزشی را بر عهده دارند. متخصصان منابع انسانی ممکن است کارشناس عمومی باشند و به تمام جنبه‌های کاری منابع انسانی اشراف داشته باشند یا متخصص استخدام باشند و تمرکزشان بیشتر روی استخدام پرسنل یا جذب استعدادها و یافتن نیروهای کار مستعد جدید باشد. از مشاغل مشابه مدیران منابع انسانی می‌توان به مدیران خدمات اداری، متخصصان تحلیل شغل، جبران خسارت، حقوق و مزایا، متخصصان منابع انسانی، مدیران ارشد، مدیران توسعه و آموزش و متخصصان توسعه و آموزش اشاره کرد. 

4. تقاضا برای پست مدیریتی

برای آن‌که به یک مدیر منابع انسانی تبدیل شوید، نیاز به تجربه کاری مناسب دارید که اغلب می‌توانید به عنوان یک متخصص منابع انسانی این تجربه را کسب کنید. برای آن‌که جایگاه شما از یک متخصص به مدیر ارتقاء پیدا کند، ضرورتی ندارد از یک سازمان به سازمان دیگر بروید، زیرا ارتقاء شغلی می‌تواند به صورت طبیعی طی دوره‌های ترفیع در همان سازمان صورت بگیرد، بنابراین بهتر است در همان ابتدای ورود به سازمان، تقاضای خود برای کار در پست مدیریت را اعلام کنید. داشتن مدرک کارشناسی ارشد در روابط  انسانی و داشتن گواهینامه‌های تخصصی می‌تواند به شخص متقاضی در دست یافتن به پست مدیریت کمک کند. 

5. اقدام برای دریافت گواهینامه

اخذ این گواهینامه برای مدیران منابع انسانی اختیاری است، اما می‌تواند چشم‌انداز آن‌ها را بهبود ببخشد. گواهی‌نامه سطوح حرفه‌ای دانش و مهارت‌های منابع انسانی (PHRI) سرنام Professional in Human Resources – International یکی از گواهی‌نامه‌های معتبر در این زمینه است که روی مباحث مرتبط با تعامل با کارمندان، جنبه‌های فنی و عملیاتی این حوزه متمرکز است. این گواهینامه مکمل مدرک حرفه‌ای منابع انسانی در سطح  بین‌المللی است و به افزایش اعتبار متخصصان منابع انسانی کمک می‌کند.

6. تعریف شغل مدیر منابع انسانی

مدیران منابع انسانی وظایف اداری یک سازمان را برنامه‌ریزی، هدایت و هماهنگ می‌کنند. آن‌ها به‌طور خاص، بر استخدام‌ها نظارت دارند، با مدیران در زمینه برنامه‌ریزی استراتژیک مشورت می‌کنند و بین مدیریت و کارمندان ارتباط برقرار می‌کنند. علاوه بر این، مدیر منابع انسانی می‌تواند در سمت‌های دیگری نظیر مدیر روابط کار یا مدیر روابط کارکنان که بر سیاست استخدام نظارت دارد، مدیر حقوق و دستمزد که بر پرداخت  حقوق کارکنان نظارت دارد و مدیر جذب نیرو و رئیس کارگزینی که در جست‌وجوی استعدادهای جدید است مشغول به کار شود. به‌طور کلی مدیران منابع انسانی بیشتر در سازمان‌های بزرگ دولتی و خصوصی مشغول به کار می‌شوند و در بیشتر موارد مجبور هستند به وضعیت شعب مختلف یک سازمان در ارتباط با بحث استخدام نیروی کار رسیدگی کنند. مدیران منابع انسانی ممکن است مجبور شوند به‌طور منظم در کنفرانس‌های حرفه‌ای و رویدادهای استخدامی که توسط ارگان‌ها و نهادهای دولتی یا خصوصی برگزار می‌شود شرکت کنند. علاوه بر این، داشتن تجربه حرفه‌ای و مهارت‌‌ از شروط مهم تبدیل شدن به یک مدیر منابع انسانی هستند. بیشتر مدیران منابع انسانی دارای مدرک کارشناسی در رشته منابع انسانی یا یک رشته مرتبط مانند امور مالی، مدیریت بازرگانی، آموزش یا فناوری اطلاعات، روابط کار یا مدیر بازرگانی هستند. پست‌های بالاتر نیاز به مدرک کارشناسی ارشد در منابع انسانی، روابط کار یا مدیریت بازرگانی دارند. تخصص‌‌های لازم برای این شغل، شامل مهارت‌های تصمیم‌گیری، تعاملات فردی و تیمی، گفتاری و شنیداری است. 

دلایل زیادی وجود دارند که می‌توانند یک فرد را برای رسیدن به چنین جایگاهی ترغیب کنند. آمار ارائه شده توسط سایت‌های کاریابی نشان می‌دهند که حقوق مدیران منابع انسانی بالا است. به‌طور مثال، در ایالات متحده دستمزد مدیران منابع انسانی 113,300 دلار در سال تخمین زده می‌شود. در مقایسه با شغل‌های مشابه مدیران منابع انسانی که نیازمند مدرک کارشناسی هستند، دستمزد مدیران منابع انسانی از حد متوسط بالاتر است. علاوه بر این، فرصت‌های شغلی مدیران منابع انسانی از 2018 تا 2028، هفت درصد افزایش رشد خواهند داشت، در حالی که این میانگین برای سایر مشاغل 5 درصد است. 

فراتر از ملاحظات اقتصادی، این موقعیت ممکن است در سطح شخصی هم رضایت‌بخش باشد، زیرا مدیران منابع انسانی وظیفه دارند به مشکلات کارمندان رسیدگی کنند و محیط کاری آرامش‌بخشی را برای آن‌ها مهیا کنند. اگرچه مدیر منابع انسانی شدن امتیازات خود را دارد، اما ممکن است این جایگاه مناسب همه نباشد. کسب مدارک تحصیلی کارشناسی یا کارشناسی ارشد در رشته منابع انسانی یا رشته مرتبط می‌تواند مانعی بر سر راه افرادی باشد که چندان به آموزش‌های رسمی علاقه‌ای ندارند. علاوه بر این، این جایگاه با تغییرات و انتصاب‌های مختلفی همراه است و شاید برای افرادی که مسیر شغلی ساختارمندی را ترجیح می‌دهند، مناسب نباشد.

مسیرهای شغلی متفاوت منابع انسانی

انجمن مدیریت منابع انسانی در گزارشی به این موضوع اشاره دارد که دریافت گواهی‌نامه‌های بین‌المللی یک انتخاب اختیاری است که داشتن آن‌ها راه را برای افرادی که به دنبال احراز موقعیت‌های شغلی مدیریتی هستند هموار می‌کند. 

به‌طور کلی شش مسیر معتبر برای دستیابی به موقعیت شغلی مدیریت منابع انسانی به شرح زیر وجود دارد:

    ** کسب مدرک پایین‌تر از کارشناسی در یک رشته مرتبط با منابع انسانی:

• گذراندن دوره کاردانی یا اخذ گواهینامه مرتبط با منابع انسانی 
•  سه سال حضور فعال در حوزه منابع انسانی 
• گذراندن آزمون کسب گواهینامه حرفه‌ای مدیریت منابع انسانی (SHRM-CP) 
• کسب مدرک پایین‌تر از کارشناسی در یک رشته غیرمرتبط با منابع انسانی:
• گذراندن دوره کاردانی، اخذ گواهینامه صلاحیت در زمینه منابع انسانی یا دریافت گواهینامه معتبر از مراکزی نظیر فنی و حرفه‌ای 
• چهار سال حضور در حوزه منابع انسانی 
• گذراندن آزمون SHRM-CP 

    ** کسب مدرک کارشناسی در یک رشته مرتبط با منابع انسانی:

•   گذراندن دوره کارشناسی در یک رشته مرتبط با منابع انسانی
•  یک سال حضور در حوزه منابع انسانی 
•  گذراندن آزمون SHRM-CP
• کسب مدرک کارشناسی در یک رشته غیر مرتبط با منابع انسانی:
• گذراندن دوره کارشناسی از یک رشته غیرمرتبط با منابع انسانی
• دو سال حضور در حوزه منابع انسانی
• گذراندن آزمون SHRM-CP

   ** کسب مدرک کارشناسی ارشد در رشته مرتبط  با منابع انسانی:

• گذراندن دوره کارشناسی ارشد در یک رشته مرتبط با منابع انسانی 
• حضور در حوزه منابع انسانی 
• گذراندن آزمون SHRM-CP 
• کسب مدرک کارشناسی ارشد در یک رشته غیرمرتبط با منابع انسانی:
• گذراندن دوره کارشناسی ارشد در یک رشته غیرمرتبط با منابع انسانی
• یک سال حضور در حوزه منابع انسانی 
• گذراندن آزمون SHRM-CP

توجه داشته باشید که برخی موسسات نظیر مدیریت استراتژیک منابع انسانی (SHRM)، رشته‌های مدیریت منابع انسانی، منابع انسانی، روان‌شناسی سازمانی و صنعتی، مدیریت و مدیریت کسب و کار را مرتبط با منابع انسانی می‌دانند. 

سوالات متداول

چه مدت طول می‌کشد تا به یک مدیر منابع انسانی تبدیل شویم؟

• به گفته انجمن مدیریت منابع انسانی، با احتساب تحصیل و کسب تجربه حرفه‌ای حدود 5 سال طول می‌کشد تا به یک مدیر منابع انسانی تبدیل شوید. کوتاه‌ترین مسیر، نیازمند دریافت مدرک کارشناسی در رشته منابع انسانی و سپس یک سال خدمت در واحد منابع انسانی قبل از اقدام برای دریافت گواهینامه‌های تخصصی است. گرچه دریافت گواهینامه‌های تخصصی اختیاری است، اما می‌تواند سودمند باشد و مسیرهای استانداردی را برای تبدیل شدن به یک مدیر منابع انسانی ارائه ‌دهد.

آیا با مدرک کارشناسی می‌توان به یک مدیر منابع انسانی تبدیل شد؟

• با مدرک کارشناسی امکان کسب جایگاه مدیر منابع انسانی وجود دارد، اما پست‌های سطح بالاتر نیاز به مدرک کارشناسی ارشد دارند. بیشتر مدیران منابع انسانی دارای مدرک کارشناسی در منابع انسانی یا زمینه‌های مرتبط مانند امور مالی، مدیریت بازرگانی، آموزش یا فناوری اطلاعات هستند. اغلب برای مدیریت منابع انسانی یا مدیریت بازرگانی داشتن مدرک کارشناسی ارشد لازم است.

مدیران منابع انسانی درچه حوزه‌هایی کار می‌کنند؟

به‌طور معمول مدیران منابع انسانی در حوزه‌های زیر فعالیت می‌کنند:

•  مدیریت شرکت‌ها و سازمان‌ها: 14 درصد
•  خدمات حرفه‌ای، علمی و فنی: 14 درصد
•  دولتی: 9 درصد
• مراقبت‌های بهداشتی و کمک‌های اجتماعی: 9 درصد

به‌طور معمول مدیران منابع انسانی شغل دفتری دارند، اما افرادی که در نهادهای دولتی یا بین‌المللی استخدام می‌شوند، ممکن است مجبور شوند برای انجام فعالیت‌های کاری مرتبط با حوزه خود به شعب مختلف یک سازمان سرکشی کنند. علاوه بر این، مدیران منابع انسانی ممکن است مجبور باشند به‌طور منظم در کنفرانس‌های حرفه‌ای یا رویدادهای استخدامی شرکت کنند.

چه مهارت‌هایی برای مدیریت منابع انسانی لازم است؟

• مهارت‌های لازم برای مدیریت منابع انسانی به شرح زیر هستند: 
• تصمیم‌گیری: ارزیابی موقعیت و اتخاذ اقدامی درست و مناسب.
• رابطه بین فردی: ایجاد تعامل میان همکاران و تیم‌ها.
• رهبری: هدایت کارمندان و تیم‌های عملیات.
•  رابطه سازمانی: هماهنگ کردن اعضای تیم و وظایف موجود.

چشم‌انداز شغلی مدیران منابع انسانی چگونه است؟

وضعیت اشتغال مدیران منابع انسانی بهتر از حد متوسط است. آمارها نشان می‌دهند این موقعیت شغلی در خلال سال‌های 2018 تا 2028 رشد 7 درصدی خواهد داشت که بیشتر از میانگین 5 درصدی متصور برای سایر مشاغل است. به دلیل رشد شرکت‌ها و تغییرات مستمر در قوانین استخدامی که تقاضا برای مدیران منابع انسانی متخصص را افزایش می‌دهد، می‌توان چشم‌انداز خوبی برای مدیران منابع انسانی متصور شد.